'Veilige samenleving' : doel op zich is samenleving en niet veiligheid

Marleen Easton, docente verbonden aan het departement Handelswetenschappen en Bestuurskunde van de Hogeschool Gent, stelt in de Cahiers politiestudies nr 9 ‘ Politie en cultuur’ :

“dat in de beleidsnota ‘Naar een excellente politiezorg’ er met ‘maatschappelijke veiligheid’ verwezen wordt naar de samenwerking van diverse partners in het bevorderen van veiligheid met name de samenwerking tussen politie, haar overheden en andere sectoren zoals onderwijs en welzijn. Een mogelijke valkuil in dit denken is dat maatschappelijke problemen worden gecriminaliseerd en verworden tot veiligheidsproblemen. Dan wordt een gebrek aan welzijn vaak tot onveiligheid gereduceerd en wordt de realiteit onrecht aangedaan. Door de vernauwing van het gebrek aan welzijn tot onveiligheid, krijgt de poltie (naast justitie) een wel heel erg disproportionele rol in het zoeken naar oplossingen voor maatschappelijke problemen. Vanuit diezelfde logica ontstaat bovendien het risico dat het welziijnsbeleid een verlengde wordt van het veiligheidsbeleid.

Denken en spreken in termen van een ‘veilige samenleving’ zou op zich een alternatief kunnen zijn omdat het doel op zich ‘samenleven’ is en niet veiligheid. Daarmee wordt de rol van elke partner in de samenleving in ere hersteld en is aandacht voor veiligheid onderdeel van een groter geheel maar geen zwaartepunt. Deze redenering is gebaseerd op het idee dat gevoelens van onveiligheid een maatschappelijk probleem zijn omdat het in relatie staat tot een gebrek aan welzijn (werkloosheid, slechte woningen, gezondheidsproblemen enz.) dat al te vaak op criminaliteit en onveiligheid wordt geprojecteerd.”

Ik durf als aanvulling op deze tekst concluderen dat bij het bepalen van een integraal veiligheidsbeleid, de bevordering van werkgelegenheid, scholing en vrijetijdsbesteding en het leveren van maatschappelijke bijstand aan kansarmen of zwakkere groepen als wezenlijk componenten van een dergelijk beleid moeten gezien worden.

In die context zie ik ook een taak weggelegd voor de gemeenschappen en de gewesten. Het ontwikkelen van een veiligheidsbeleid op dit niveau zou de complementariteit van veiligheid (in termen van overlast, delinquentie en onveiligheid) met andere bevoegdheidsdomeinen van de gewesten en de gemeenschappen zoals onderwijs en welzijn, ruimtelijke ordening, milieu, huisvesting ea kunnen bevorderen. Sociale programma’s zouden kunnen ingepast worden in een integraal veiligheidsbeleid.

EASTON, M. , "Excellente politiezorg : gewikt en gewogen ..." in COLLIER,A., DEVROE, E. , en HENDRICKX, E. (Eds) , "Cahiers Politiestudies : Politie en cultuur", Brussel, Politeia, 2008

Wie is Marleen Easton : http://www.gofs.ugent.be/bio.php?pid=20

De visietekst : "Naar een excellente politiezorg : http://www.infozone.be/biblio/prog-qualipol/qualipol-pub-n/diversen/excellence-text-n.pdf

Naar een sociologische verklaring van het ontstaan van de verzorgingsstaat

R.J.S. SCHWITTERS stelt in 'Recht en samenleving in verandering' dat er drie mogelijke verklaringen zijn voor het ontstaan van de verzorgingsstaat.

"Er is een belangrijk verklaringsmodel van de opkomst van de verzorgingsstaat die op het eerste gezicht stil blijft staan bij veranderende bedoelingen van mensen. Het gaat om het perspectief waarin de toenemende statelijke zorg wordt gezien als uitkomst van arbeidersstrijd en emancipatie."

"In een tweede verklaringsmodel wordt het ontstaan van de verzorgingsstaat toegeschreven aan economische noodzaak. De met het industrialiseringsproces gepaard gaande schaalvergroting en mechanisering van het productieproces, alsmede de toenemende mobiliteit van de arbeidersbevolking brachten met zich mee dat meer traditionele vormen van zorg ondergraven werden, waardoor behoeftigen meer op door de overheid in het leven geroepen steun waren aangewezen. Het industrialiseringsproces heeft mensen niet alleen meer aangewezen gemaakt op meer formele vormen van bijstand, het heeft de zorg voor de minder bedeeelden ook voor de samenleving als geheel tot een economische noodzaak gemaakt."

"Wil men deze uiteenlopende ontwikkelingen verklaren dan moet men zich rekenschap geven van een aantal bijzondere sociaal-politieke factoren. Sociale voorzieningen moesten de arbeiders in de natie helpen integreren"

In een niet zo ver verleden volgde ik de enige kandidatuur criminologie aan de U Gent en kregen wij de opdracht van de professor Ponsaers, op basis van deze sociologische verklaringen van het ontstaan van de verzorgingsstaat, op zoek te gaan naar mogelijke oorzaken van de druk die er momenteel op het concept verzorgingsstaat heerst.
We kwamen tot volgende mogelijke oorzaken:

• de economische expansie : hierdoor wordt het moeilijker middelen te reserven voor het sociaal beleid, terwijl op hetzelfde moment de werkloosheid en het daarmee gepaard gaande beroep op sociale uitkeringen steeg
• het individualiseringsproces : minder mensen leven in gezinsverband waardoor meer alleenstaanden aanspraak kunnen maken op de sociale zekerheid
• de flexibilisering van arbeid : dit vereist een aanpassing van het stelstel van sociale zekerheid dat gebaseerd was op de klassieke werkweek.
• de spanning op de financiering van de sociale zekerheid : de financiële krapte, de stijgende druk op de uitkeringen en de rem op de collectieve uitgaven dwongen de overheid om de groei van de verzorgingsstaat aan banden te leggen.

Het verzuilde karakter van onze samenleving heeft de verzorgingsstaat een gedecentraliseerde structuur gegeven die in zeker opzicht moeilijk te beheersen is.

SCHWITTERS, R.J.S., Recht en samenleving in verandering, Kluwer, Deventer, 2000, 278p
http://www.juridischboek.nl/boek/9789013048674/recht_en_samenleving_in_verandering_r.j.s._schwitters

Welkom

Beste medestudenten en andere bezoekers

Op deze blog breng ik mijn teksten mbt de opdracht ikv de Historische benadering van Maatschappelijke Veiligheid

Graag kreeg ik van jullie feedback omtrent de teksten

Philip